“De effectiviteit van 2e spoortrajecten is bedroevend laag”: ik hoor, zie en lees dit nog veel te vaak. Niet gek, want het was de conclusie die het UWV in 2021 trok na een dossieranalyse van 2e spoortrajecten. Maar op dat onderzoek is behoorlijk wat aan te merken. Daarbij heeft het vakgebied nog wel meer vooroordelen om tegenaan te vechten. Hoe komt 2e spoorcoaching aan zo’n slecht imago?
Je denkt nu misschien: Eliane, natuurlijk wil jij als 2e spoorcoach het imago van je eigen vakgebied verdedigen. “Wij van WC-eend adviseren…” Geen gekke gedachte. Maar als 2e spoortrajecten niet effectief zouden zijn, dan zou ik dit werk niet doen. En dat geldt net zo goed voor de 2e spoorcoaches om mij heen die stuk voor stuk met hart en ziel mensen begeleiden bij re-integratie. Een 2e spoortraject heeft nagenoeg altijd resultaat.
Waar gaat het mis in de beeldvorming van 2e spoorcoaching
Voor het antwoord op die vraag moet ik beginnen met het onderzoek van het UWV uit 2021: de bron waaruit veel mensen concluderen dat 2e spoorcoaching zelden succesvol, en daarmee onzinnig, is.
Voor het onderzoek voerde het UWV een dossieranalyse uit. Ze bekeken 100 dossiers van mensen in een 2e spoortraject. Het resultaat? Maar 7% van de mensen in het onderzoek vond werk bij een andere werkgever. En 93% dus niet.
Beperkt onderzoek en een foute conclusie
Maar met dit onderzoek is, zoals ik eerder al schreef, erg veel mis:
- Het onderzoek is zeer beperkt. Het UWV analyseerde 100 dossiers uit 2019: een klein aantal ten opzichte van de 16.000 trajecten dat jaar. Daarbij is het de vraag of we het in 2024 nog moeten hebben over de verouderde cijfers van 2019. We zijn inmiddels al zo’n vijf jaar verder.
- De onderzoekers trekken een onjuiste conclusie. Het UWV stelt op basis van een beperkt aantal dossiers vast dat 7% van de mensen een baan vindt bij een andere werkgever. Dit betekent echter niet dat 93% van de trajecten onsuccesvol is of geen effect heeft. Het betekent dat 93% van de trajecten een ándere uitkomst heeft.
Een succesvol 2e spoortraject kan verschillende uitkomsten hebben
Dat brengt me bij de volgende vraag: wanneer is een 2e spoortraject succesvol? In de kern is het doel van re-integratie via het 2e spoor dat iemand een baan vindt bij een andere werkgever. In de praktijk kan een 2e spoortraject verschillende uitkomsten hebben:
Medewerker keert terug bij de oude werkgever. Het kan dat volledig verkend is wat iemand nog kan en deze persoon er alsnog samen met de oude werkgever uitkomt.
Medewerker vindt werk op basis van detachering of start een eigen bedrijf. Soms blijkt dat het voor iemand wel lukt om te werken, maar niet voor de oude werkgever of in dienst bij een ander bedrijf.
Medewerker heeft zich persoonlijk ontwikkeld. In sommige trajecten vindt iemand geen werk bij een andere werkgever, maar leert iemand beter omgaan met de gezondheidsklachten. Deze persoon kan zelfverzekerder en zelfredzamer alsnog een nieuwe baan vinden, ook al is dat na de wachttijd.
Medewerker krijgt een IVA-uitkering. Het kan dat iemand daadwerkelijk niet meer in staat is om betaald werk te doen. Een 2e spoortraject helpt dan om dit definitief inzichtelijk te maken.
Het wordt nooit 100%
Kortom, het percentage mensen in een 2e spoortraject dat werk vindt bij een andere werkgever wordt nooit 100%. Daarvoor heeft re-integratie via het 2e spoor veel te veel mogelijke uitkomsten. En het principe van een 2e spoortraject is daar ook niet voor bedoeld: het vraagt namelijk alleen dat alle opties om werk te vinden verkend worden.
Meerdere factoren met invloed op het slechte imago
Zoals ik al eerder aangaf: dit onderzoek van het UWV is niet het enige probleem. Het imago van 2e spoorcoaching is onderhevig aan tal van andere factoren. Zo heersen er veel vooroordelen bij zowel werkgevers als werknemers. Ook deze zaken moeten we niet over het hoofd zien als het gaat om de beeldvorming rondom 2e spoortrajecten.
Het negatieve beeld van de werkgever
Werkgevers zien een re-integratie via het 2e spoor vaak als een noodzakelijke verplichting. Met een werknemer in een 2e spoortraject kunnen ze boetes of loonsancties van het UWV voorkomen. Dit wordt versterkt door de regelgeving rondom re-integratie: het niet juist doorlopen van alle stappen heeft gevolgen voor een werkgever.
Het gevolg is dat veel werkgevers niet volledig begrijpen wat een 2e spoortraject inhoudt en welke voordelen het kan bieden, zowel voor de werknemer als voor het bedrijf zelf. Hierdoor wordt het traject vaak als een formele verplichting gezien, in plaats van een kans om bij te dragen aan het welzijn en de loopbaanontwikkeling van een werknemer. De regels geven de kaders aan, maar het belang van 2e spoorcoaching overstijgt de procedure.
Onvoldoende informatie voor werknemers
Een werknemer in een 2e spoortraject weet vaak niet wat er allemaal gebeurt. Werknemers hebben geen idee wat het traject inhoudt, aan welke voorwaarden ze moeten voldoen én het belangrijkste: wat de kansen en mogelijkheden in een 2e spoortraject zijn. Ze volgen een 2e spoortraject ‘omdat het nou eenmaal moet van de baas’.
Zo’n negatieve houding leidt vaak tot weerstand en een gebrek aan motivatie. Een werknemer ziet de betekenis van het traject niet, dus voelt ook geen behoefte er veel energie in te steken. Het enige dat nodig is om dat te veranderen is betere informatie. Wanneer werknemers beter geïnformeerd zijn over re-integratie via het 2e spoor, zien ze de waarde van het traject. Dit heeft een dubbel effect: ze werken beter mee aan het traject, wat de resultaten ook nog eens ten goede komt.
Voor werknemers die starten met een 2e spoortraject schreef ik het boek ‘Een 2e spoortraject: dit wil je erover weten!’ Het boek neemt iemand stap voor stap mee in de belangrijkste dingen rondom het 2e spoor. Alles is laagdrempelig en overzichtelijk opgeschreven. Daarnaast heeft het boek notitiepagina’s om persoonlijke vragen en aantekeningen op te schrijven.
Verkeerde beeldvorming in een organisatie
Rondom een werknemer in een 2e spoortraject en de werkgever zit vaak een brede schil van mensen die ook hun eigen blik werpen op re-integratie. Zoals een HR-afdeling of leidinggevende, die niet volledig op de hoogte is van de waarde van een goed uitgevoerd 2e spoortraject. Of collega’s die neerkijken op iemand die ‘nog steeds aan het re-integreren is, maar toch niet meer terugkomt’.
Negatieve aandacht of een gebrek aan kennis bij mensen die er meer van zouden moeten weten, maakt een 2e spoortraject aanzienlijk lastiger. Dit heeft per definitie invloed op hoe iemand een 2e spoortraject doorloopt, bijvoorbeeld bij een gebrek aan ondersteuning of aandacht voor de persoonlijke situatie. Maar het kan ook concreet het resultaat van een 2e spoortraject beïnvloeden.
Weinig bekende succesverhalen
En dan mijn laatste punt. Iemand die door ziekte of een beperking niet meer kan werken en langzaam in de afgrond belandt: die verhalen kom je regelmatig tegen in de media. Maar over iemand met een goed verhaal over een 2e spoortraject lees je zelden. Oftewel, succesverhalen delen we te weinig.
Werknemers die door het traject een nieuw carrièrepad bewandelen of iemand die zelfverzekerder is geworden door 2e spoorcoaching? Er zijn genoeg voorbeelden van, maar je hoort ze nooit. Als we die positieve resultaten beter zichtbaar maken, kunnen we het imago van 2e spoorcoaching zelf verbeteren.
Live 1-daagse kennistraining
2e spoorcoach
Succesvolle 2e spoortrajecten worden begeleidt door coaches vol energie, overtuigd van eigen kunnen, met een volle rugzak coachingskills, gedegen vakinhoudelijke kennis én met het juiste beeld van het werkveld te werk gaan. Want zelfverzekerde en vakinhoudelijk sterke 2e spoorcoaches leveren eigenlijk altijd goede trajecten.
Schrijf je in voor de 1-daagse kennistraining 2e spoorcoach in Utrecht of Arnhem
Alle info en datums vind je op de website: Klik hier voor alle informatie
Kortom, het imago moet én kan echt beter
We moeten aan de slag. Een 2e spoortraject heeft bijna altijd resultaat, dus het imago van re-integratie móet beter. Dat kan ook, als we een aantal belangrijke stappen zetten met elkaar.
Betere voorlichting. Werkgevers, HR-afdelingen, werknemers: iedereen moet beter geïnformeerd worden over wat een 2e spoortraject daadwerkelijk inhoudt. Daarbij gaat het om kennis van de regels, maar vooral ook over het doel, het proces en de verschillende uitkomsten van een 2e spoortraject. Trainingen of workshops voor werkgevers en andere betrokkenen kunnen hier een waardevolle bijdrage aan leveren.
Betere verhalen. Er is een gebrek aan gedeelde succesverhalen, terwijl we ruim voldoende voorbeelden hebben. We moeten dus meer succesverhalen delen van werknemers die met resultaat een 2e spoortraject hebben doorlopen. Of ze nu een nieuwe baan bij een andere werkgever hebben, een eigen bedrijf zijn gestart of op een andere manier vooruitgang hebben geboekt.
Beter onderzoek. We kijken al een paar jaar naar het beperkte onderzoek dat het UWV deed met cijfers uit 2019 en dat is belachelijk. Er is grote behoefte aan meer gefundeerd onderzoek naar de effectiviteit van 2e spoorcoaching. Hierbij moet gekeken worden naar de verschillende positieve uitkomsten die een 2e spoortraject kan hebben.
Er is niets mis met 2e spoorcoaching
Het imagoprobleem van 2e spoorcoaching is complex. We kunnen het niet met één simpele oplossing aanpakken. En we kunnen het als 2e spoorcoaches niet allemaal zelf veranderen. Daarvoor hebben we alle andere betrokkenen in het vakgebied hard nodig: van werkgevers tot werknemers en alles ertussenin.
Maar dat betekent niet dat er daadwerkelijk iets mis is met het vakgebied zelf. Re-integratie via het 2e spoor is van enorme toegevoegde waarde. Een 2e spoortraject helpt werknemers verder bij de stappen die zij zetten in hun werkleven én op persoonlijk vlak. Het wordt tijd dat iedereen dat gaat zien. Want een 2e spoortraject zonder succes? Dat gebeurt echt maar heel zelden.
Wat wordt jouw volgende stap in je 2e spoor carrière?
🟡 Live kennistraining 2e spoorcoach - in één dag meer kennis, zelfvertrouwen en coachingskills
🟡 Online video editie van de kennistraining - 16 super leerzame video's
🟡 Speciaal voor zelfstandige 2e spoorcoaches - Boost je 2e spoorpraktijk in 6 weken
🟡1-op-1 coaching met mij kan al vanaf 2 uur - plan hier je call
Of wil graag even vrijblijvend met mij overleggen wat jou volgende stap zou kunnen zijn? Plan dan hier een afspraak, dan bespreken we dit samen.
Podcast voor 2e spoorcoaches
Elke aflevering in gesprek met een andere interessante expert op het gebied van 2e spoor en re-integratie.
Klik op de groene button om te luisteren!
Helemaal eens Eliane!
Ik deel de passie voor 2e spoortrajecten en geniet dagelijks van de successen die mijn kandidaten behalen in deze trajecten. Van levens veranderende inzichten tot aan een fijne werkervaringsplek om weer vertrouwen op te bouwen tot aan een mooie nieuwe baan. Ik blijf het waardevol vinden om op die vaak intense kruispunten van mijn kandidaten hier aan bij te mogen dragen.
Super dat je dit positieve geluid laat horen.
Nog even een aanvulling op het onderzoek van het UWV. Zij rekenen wellicht niet de mensen mee die voordat zij bij de WIA-poort zijn aangekomen al een andere baan hebben gevonden vanuit een 2e spoortraject of soms zelfs al vanuit loopbaancoaching tijdens ziekte wat uiteraard ook al in het 1e ziektejaar plaats kan vinden.
Dank je wel voor de spontane reactie! Welke resultaten het UWV precies heeft meegenomen zou ik weer na moeten lezen. Maar feit blijft dat dit cijfer geen recht doet aan wat we doen!