Het vak van re-integratie en 2e spoorcoaching verbeteren

Ieder vakgebied is altijd in ontwikkeling, zo ook de wereld van re-integratie en 2e spoorcoaching. Er is altijd ruimte voor verbetering. Met re-integratiespecialist Ton Koole sprak ik laatst over de kern van ons vakgebied en onze passie om de sector stap voor stap te verbeteren. De belangrijkste inzichten en een aantal waardevolle lessen voor ons beiden, deel ik graag met je.

Ton leerde ik jaren geleden kennen. We hadden gelijk een klik, want we voelen allebei de druk om de sector waarin we werken te verbeteren. Niet per se voor onszelf, maar vooral voor anderen. We zijn erg betrokken bij de voortdurende ontwikkelingen en verbeteringen in re-integratiewereld. De drang om positieve veranderingen teweeg te brengen, vormt de basis van ons werk en de gesprekken die we regelmatig met elkaar voeren.

Terug in de tijd - persoonlijke en uitgebreide begeleiding

De re-integratiemarkt was ooit veel persoonlijker, bijvoorbeeld in de tijd van de IRO: de Individuele re-integratieovereenkomst. Hierbij was er uitgebreid ruimte voor intensieve begeleiding. Een beschrijving van de sociale kaart was toen nog onderdeel van het plan van aanpak. Je kreeg de ruimte daar rekening mee te houden. Maar met de aangescherpte privacywetgeving is dat niet meer denkbaar.

In de IRO-periode verdienden re-integratiebedrijven veel geld, maar er werd ook intensief gewerkt. De omgang met mensen om ze terug te brengen naar de arbeidsmarkt was diepgaand, herinnert Ton zich. Het intensieve karakter van re-integratiebegeleiding is door de jaren heen flink veranderd. De markt is duidelijker en overzichtelijker geworden, maar ook aanzienlijk harder. En de complexe regels, inclusief beoordelingen van het UWV, maken het geheel juist minder helder.

Complexe wetten en regels

Ik zal niet te lang in het verleden blijven hangen. Maar ik wil het wel even hebben over de complexiteit van de wet- en regelgeving in de re-integratiemarkt op dit moment. Het is een van de grootste uitdagingen tegenwoordig. Coaches moeten continu op de hoogte zijn van de laatste veranderingen en hoe deze van invloed zijn of kunnen zijn op het werk. Bijscholing is voortdurend nodig, inclusief up-to-date kennis van alle relevante wetten.

2e spoorcoaching - méér dan coachen

Daarom is de term ‘coach’ misschien ook niet volledig. Ton is hier in ieder geval erg kritisch op. Hij ziet coaching niet als een op zichzelf staande taak in 2e spoortrajecten. Het is volgens hem onderdeel van een breder proces dat meer omvat dan goede begeleiding alleen. Een 2e spoorcoach is niet alleen coach, maar moet ook procesmatig werken om de schadelast te beperken. Coaching is hierbij een onderdeel van het werk, maar niet het enige.

Het gaat ook om het begeleiden van het proces, degelijke verslaglegging, het volgen van wetten en regels en duidelijk communiceren. Het is daarmee een multidisciplinair vakgebied, waarbij breder wordt gekeken. Dit betekent dat je als 2e spoorcoach, volgens Ton, meer moet doen. Veel tijd besteden aan wandelen of gesprekken voeren, is niet genoeg. Procesmatig werken en actief handelen is hierbij essentieel. Met een goed georganiseerd proces blijft er meer tijd over voor persoonlijke begeleiding van een coachee.

Coach versus jobhunter - een tweedeling

Je bent als 2e spoorcoach dus coach én procesbegeleider. Maar er is nog een tweedeling: die tussen coach en jobhunter. Een 2e spoorcoach richt zich op de zachte aspecten, zoals emotionele ondersteuning en rouwverwerking, omdat terugkeer naar het oude werk niet haalbaar is. De jobhunter is bezig met de meer commerciële aspecten: het vinden van een werkervaringsplek en het begeleiden van sollicitaties. Door hier onderscheid in te maken, wordt het makkelijker om beide taken in te vullen.

Dit betekent dat deze twee eigenlijk uit elkaar moeten worden gehaald. Coaches kunnen zich dan focussen op dat waar ze goed in zijn: het emotionele, zachtere aspect. Hiermee wordt het eenvoudiger om coachees echt goed te ondersteunen in hun werk. Jobhunters kunnen zich ondertussen richten op het daadwerkelijk invullen van toekomstig werk, met de focus op het vinden van werk of een werkervaringsplek.

Functieanalyse - een tool om in te zetten

Een tool die Ton tipt om in te zetten: Jobport. Het is een voorbeeld van een manier om het proces van 2e spoorbegeleiding te ondersteunen. Zo’n tool maakt een functieanalyse mogelijk op basis van de functionele mogelijkhedenlijst (FML) en het inzetbaarheidsprofiel (IZP). Met deze functieanalyse kan de coach beter inspelen op de mogelijkheden van een coachee.

Een geautomatiseerd systeem bespaart tijd. Het helpt coaches snel en accuraat de mogelijkheden van een coachee in kaart te brengen en passende functies te vinden. Zo ontstaat er meer ruimte voor de verdere begeleiding en wordt ieder moment met een coachee efficiënter en effectiever. En dan is er ook meer tijd om creatieve oplossingen te bedenken voor verschillende situaties.

Creatief omgaan met beperkingen

Een voorbeeld van zo’n creatieve oplossing is dat van een coachee die kapster wilde worden, maar waarbij dit door lichamelijke beperkingen niet kon. Dit betekende niet dat er geen mogelijkheden meer waren om aan te sluiten op de wensen van de coachee. Door creatief te denken, kon de coach andere passende functies vinden. Bijvoorbeeld in de verkoop van kappersbenodigdheden of als gastvrouw in een kapsalon. Het knippen, wat onmogelijk was door de lichamelijke problemen, zou niet lukken, maar deze coachee hoefde de kapperswereld niet de rug toe te keren.

Dit kan alleen als er ruimte is in de re-integratiewereld voor maatwerk. 2e spoortrajecten floreren bij creativiteit. Juist als er verder gekeken kan worden dan de beperkingen van een coachee ontstaan de mooiste oplossingen. Dit betekent dat je buiten de gebaande paden moet denken en functies moet willen overwegen die misschien niet voor de hand liggen, maar wel passend en haalbaar zijn voor een coachee.

Op tijd naar een arbeidsdeskundige

Wat doorlopend terugkomt in mijn gesprekken met Ton: de rol van arbeidsdeskundigen. Hun input kan waardevol zijn, juist bij het zoeken naar creatieve oplossingen. Maar helaas wordt er vaak pas laat in het traject een arbeidsdeskundige ingeschakeld. Het vroeger benaderen van een arbeidsdeskundige verdient echt meer aandacht. Een arbeidsdeskundige inschakelen helpt om 2e spoortrajecten sneller en effectiever op te starten.

Ook wordt de herstelperiode vaak korter als de arbeidsdeskundige bij tijds betrokken is in het traject. Het stelt een coachee in staat om sneller weer actief deel te nemen aan de arbeidsmarkt. De verzuimperiode wordt beperkt. Dit heeft een groot voordeel voor de coachee: die kan weer eerder aan de slag met een betekenisvolle invulling van het werkleven.

Wanneer naar de arbeidsdeskundige?

Tons advies? Schakel een arbeidsdeskundige al na zes tot acht weken in. De bedrijfsarts en/of casemanager hebben hier ook een grote rol in. Zij moeten al in een vroeg stadium signaleren wanneer er behoefte is aan de kennis en kunde van een arbeidsdeskundige. En vervolgens daadwerkelijk een arbeidsdeskundige inschakelen.

Ook als 2e spoorcoach wil je korte lijntjes met de arbeidsdeskundige. De samenwerking tussen deze twee rollen is erg belangrijk. Goede communicatie kan het proces voor iedereen, inclusief de coachee, verbeteren. Samen kun je beter inspelen op de behoeften in een 2e spoortraject en werken aan effectieve re-integratie. In de ideale situatie optimaliseer je de samenwerking met alle partijen, dus ook: bedrijfsartsen, casemanagers, werkgevers en andere betrokkenen in het proces.

Een warme overdracht voor optimaal resultaat

Een naadloze overgang tussen de verschillende partijen kan alleen met een warme overdracht. Als een arbeidsdeskundig onderzoek wordt afgerond en de 2e spoorcoach het traject verder oppakt, is het belangrijk dat kennis goed overgedragen wordt. Ook voor de coachee is het prettiger als deze overgang naadloos is: het zorgt voor betere ondersteuning en een soepeler proces. Dubbelingen in het traject kunnen voorkomen worden met een goede overdracht.

Hoe je dit kunt doen? Bijvoorbeeld door gezamenlijk het eindgesprek van het arbeidsdeskundig onderzoek te voeren. Een driegesprek tussen de coachee, arbeidsdeskundige en 2e spoorcoach is een ideale overdracht. Het eindgesprek is dan tevens het startgesprek voor het 2e spoortraject. De coachee voelt zich gesteund en hoeft het persoonlijk verhaal niet twee keer te delen. Ook zit er direct een duidelijke lijn in de begeleiding.

Reflectie, onderzoek en innovatie

De re-integratiewereld staat niet stil. Daarom is blijvend reflecteren en onderzoeken belangrijk voor het vakgebied. Een goede 2e spoorcoach reflecteert doorlopend op de eigen werkzaamheden en het verloop van verschillende 2e spoortrajecten. Ook is het belangrijk om open te staan voor nieuwe inzichten en vernieuwende methoden. Onderzoek doen naar de eigen werkzaamheden en vragen om feedback zijn mooie manieren om te zorgen voor blijvende, persoonlijke ontwikkeling. Dit maakt dat coaches steeds beter kunnen inspelen op de behoeften van coachees.

Bij ontwikkeling van het vakgebied hoort daarnaast innovatie. Het is voor 2e spoorcoaches ook belangrijk om aan te haken bij de nieuwste ontwikkelingen op het gebied van techniek en data. Een voorbeeld hiervan is kunstmatige intelligentie, oftewel: AI. Sommige coaches zetten deze techniek al in om bijvoorbeeld passende functies te vinden voor een coachee. Bij juist gebruik kan het het traject versnellen. Dit is positief voor zowel coachee als werkgever.

Op naar de toekomst van 2e spoorcoaching

De toekomst voor 2e spoorcoaching ligt in up-to-date blijven. Dat is duidelijk. Zowel op persoonlijk vlak, door de eigen vaardigheden te verbeteren en op de hoogte te zijn van nieuwe regels en mogelijkheden. Maar ook door betere samenwerking met alle betrokken partijen. En natuurlijk de inzet van technieken en moderne oplossingen niet te vergeten.

Door te blijven leren, nieuwe tools te omarmen en effectief samen te werken met andere professionals kunnen coaches steeds meer impact hebben op de re-integratiemarkt. Een goede coach is nooit uitgeleerd. Door regelmatig deel te nemen aan trainingen en workshops en contact te houden met andere 'vakidioten', kunnen coaches hun vaardigheden blijven verbeteren. Dit helpt niet alleen de coach: juist coachees profiteren mee van nieuwe inzichten en technieken.