Bij elk verlies komt een vorm van rouw kijken. Dit betekent dat rouw ook belangrijk is als je gezondheid verslechtert en je je baan volledig of gedeeltelijk kwijtraakt. Je verliest een stuk van je leven. Iedereen gaat hier anders mee om. Hierover ben ik in gesprek gegaan met ontslagpsycholoog Janske van Eersel, die alles weet over de complexe wereld van rouw en wat dit met mensen doet.

Janske van Eersel promoveerde op hoe mensen rouwen als ze buiten hun eigen wil om hun baan verliezen. Daarnaast heeft ze ervaring in het begeleiden van mensen die hun baan dreigen kwijt te raken door problemen met hun gezondheid. Dit heeft ervoor gezorgd dat ze een duidelijke missie heeft: zorgen voor meer erkenning en herkenning voor mensen die vastlopen door rouw als ze werk en gezondheid kwijtraken.

Rouw binnen het 2e spoortraject

Eigenlijk weten we maar heel weinig over dit onderwerp. Terwijl rouw mensen behoorlijk stil kan zetten. Het heeft veel invloed op iemands zoektocht naar een nieuwe baan en de kwaliteit van iemands nieuwe werk. Goed begrijpen wat rouw betekent binnen een 2e spoortraject is een uitdaging.

Rouw wordt vaak verkeerd begrepen door re-integratiebureaus, merkt Janske. Hiervoor wordt vaak het Kubler-Ross-model gebruikt, met de 5 fasen van rouw. Maar als je niet echt begrijpt hoe rouw werkt, dan is het gevaarlijk om dit model zomaar in te zetten. Rouw is namelijk een uniek proces, dat voor iedereen anders werkt. Eigenlijk is dat niet in één model te gieten.

Meer erkenning voor rouw bij re-integratie

Gelukkig weten we daar steeds meer over. De erkenning voor rouw bij re-integreren wordt groter. Janske zet zich hier dus zeker niet voor niets voor in sinds 2015. Toch komt ze nog regelmatig re-integratiebureaus tegen die zeggen dat ze rouw belangrijk vinden, maar hier concreet maar weinig mee doen. Dit kan uiteindelijk leiden tot misverstanden en een verkeerde aanpak van re-integratie of specifieker: een 2e spoortraject.

Janske geeft aan dat professionals prima kunnen leren om matige rouwreacties te verminderen, maar dat ze bij forse rouwreacties hun grenzen in acht moeten nemen en beter kunnen verwijzen naar een rouw expert. Als ze namelijk zelf gaan sleutelen en niet precies weten wat ze doen en waarom, is de kans groot dat ze het erger maken, is de ervaring van Janske.

Verlies kan mensen sterk beïnvloeden. Het doet vooral veel met iemands identiteit, weet Janske door haar onderzoek. Een verslechtering van de gezondheid of het verlies van een baan zorgt ervoor dat mensen twijfelen aan zichzelf: hun zelfbeeld en identiteit verandert. Iets wat ik zelf herken uit mijn werk als 2e spoorcoach. Vaak zitten mensen met de vraag: wie ben ik nu nog zonder mijn baan en gezondheidsproblemen?

De impact van gezondheidsverlies en baanverlies

Rouw is er dus niet alleen bij een heftige gebeurtenis als overlijden. Het kan ontstaan bij elke vorm van verlies, waaronder baanverlies en gezondheidsverlies. Volgens Janske gebeurt dit wel minder vaak, maar kan de impact evengoed groot zijn. 

Het is dus belangrijk om rouw te herkennen. Hoe je dat doet, volgens Janske? Je moet erop letten of iemand zich herhaaldelijk afvraagt waarom de dingen gebeuren die er gebeuren. En of mensen veel boosheid ervaren. Ook kan een gevoel van zinloosheid erop wijzen dat iemand sterk rouwt.

Rouw, een worsteling bij re-integratie

Als rouw herkend wordt, dan moet er ook nog iets mee gedaan worden. Precies daarmee worstelen re-integratiebureaus nog weleens: ze weten niet hoe ze gepaste hulp moeten bieden als iemand rouwt om de situatie. Hiervoor moet rouw een groter deel worden van opleidingen. Professionals in het werkveld moeten leren hoe ze adequaat omgaan met rouw bij gezondheids- en baanverlies.

Met goede begeleiding wordt omgaan met rouw voor mensen in een 2e spoortraject makkelijker. Hiervoor moeten ze goed begeleid worden in de onzekerheid die ze vaak ervaren. En het is nodig om mensen die rouwen aan te moedigen om steun te vinden bij anderen en ervoor te zorgen dat ze hun eigen rouwreacties beter begrijpen. Tijd dus om rouw bij re-integratie nog beter op de kaart te zetten.

Wil je weten hoe groot de impact is van het (dreigende) verlies van de baan van jouw coachee? 

WerkVerliesLijst

Via deze link https://www.werkverlieslijst.nl/werkverlieslijst kun je jouw coachee de WerkVerliesLijst laten invullen. Met deze vragenlijst kan jouw coachee testen in hoeverre deze last heeft van klachten als gevolg van baanverlies. Ook geeft de lijst advies over extra ondersteuning bij klachten.