Verhalen zijn al eeuwenlang een krachtig middel om kennis over te dragen, emoties te delen en betekenis te geven aan ervaringen. Storytelling is niet alleen een kunstvorm, maar ook een effectieve methode om mensen te helpen bij zelfreflectie en verandering. Dit geldt in het bijzonder voor mensen die een 2e spoortraject doorlopen. In deze blog vertellen ik over de kracht van storytelling en hoe dit kan bijdragen aan een succesvolle re-integratie.

Storytelling draait om het vertellen van verhalen die een diepere betekenis hebben. Het is een methode waarbij iemand door het delen van ervaringen zijn of haar eigen identiteit beter leert begrijpen. Petra Muns, trainer en loopbaancoach, legt uit: “Wij zijn verhalende wezens. We geven betekenis aan ons leven door verhalen te vertellen en opnieuw te ontdekken wie we zijn.”

Hoe werkt storytelling bij re-integratie?

Mensen die in een 2e spoortraject zitten, ervaren vaak identiteitsverlies. Hun werk is een groot onderdeel van hun identiteit en als dat wegvalt, ontstaat onzekerheid. Door middel van storytelling kunnen zij opnieuw betekenis geven aan hun ervaringen en hun toekomstperspectief herdefiniëren.

Veel mensen groeien op met het idee dat werk een onmisbaar onderdeel is van hun identiteit. Dit kan komen door opvoeding, maatschappelijke verwachtingen of persoonlijke ervaringen. Wanneer iemand door ziekte of beperking niet meer in staat is zijn of haar oude werk uit te voeren, kan dat voelen als een verlies van identiteit.

Petra benadrukt: “Werk is niet alleen een bron van inkomen, maar ook van structuur, sociale contacten en zelfwaarde. Als dat wegvalt, helpt het om opnieuw te kijken naar wie je bent en wat je nog wel kunt.” Storytelling helpt mensen hun verhaal opnieuw te definiëren en te ontdekken welke nieuwe mogelijkheden er voor hen openliggen.

Zo kan storytelling helpen bij re-integratie

Petra heeft storytelling geïntegreerd in haar werk als loopbaancoach. Ze gebruikt het om mensen te begeleiden bij het opnieuw ontdekken van hun kracht en potentieel. Een van de technieken die ze inzet, is het Werkpodium Kompas. Dit is een methodiek die helpt om de verschillende aspecten van iemands identiteit in kaart te brengen.

Petra legt uit: “Identiteit is meer dan alleen werk. Het bestaat uit meerdere facetten, zoals gezin, gezondheid, persoonlijke overtuigingen en talenten. Door middel van storytelling en visuele hulpmiddelen, zoals kaartensets met afbeeldingen en woorden, kunnen mensen ontdekken welke aspecten van hun identiteit hen helpen om de volgende stap te maken.”

Verhalen als middel voor reflectie

Verhalen zijn krachtige instrumenten voor zelfreflectie. Vooral in het kader van persoonlijke en professionele groei. Ze bieden de mogelijkheid om ervaringen te herbeleven, patronen te ontdekken en belangrijke leer- en groeimomenten te herkennen. Door deze verhalen op te schrijven, kunnen we niet alleen het verleden in perspectief plaatsen, maar ook helder krijgen hoe we ons verder willen ontwikkelen.
Petra benadrukt het belang van reflectie door middel van verhalen: "Je kunt iemand vragen om drie succesverhalen en drie moeilijke momenten in hun carrière op te schrijven. Dit eenvoudige proces zorgt ervoor dat iemand bewust wordt van zowel de hoogte- als dieptepunten in zijn of haar loopbaan."

Door deze verhalen te analyseren, komen er vaak verrassende inzichten naar boven. De succesverhalen onthullen waar iemand energie van krijgt, wat iemand motiveert en waarin iemand uitblinkt. Aan de andere kant laten de moeilijke momenten zien welke obstakels er zijn, maar ook welke veerkracht iemand heeft ontwikkeld om daarmee om te gaan. Het maakt duidelijk welke valkuilen in de toekomst misschien vermeden kunnen worden en waar er ruimte is voor groei.

Diepere gesprekken door storytelling

Reflecteren op je ervaringen door middel van storytelling biedt ook een kans voor coaches om diepere gesprekken te voeren. Het helpt om niet alleen de feiten te verzamelen, maar de onderliggende emoties en drijfveren te begrijpen. Dit maakt coaching effectiever, omdat het niet alleen gaat om het oplossen van problemen, maar ook om het ontwikkelen van een dieper inzicht in de eigen kracht en potentieel.

Door het gebruik van verhalen als middel voor reflectie kunnen mensen zich sterker verbinden met hun eigen reis en zich bewust worden van de keuzes die hen verder helpen in hun carrière en leven. Het wordt duidelijker waar ze vandaan komen, maar vooral ook waar ze naartoe willen.

De heldenreis in storytelling

Door dit te koppelen aan de Reis van de Held kunnen mensen beter begrijpen waar ze zich bevinden in hun transitieproces. De Reis van de Held is een bekende narratieve structuur die ook in films zoals Harry Potter en The Lord of the Rings wordt gebruikt. Deze reis bestaat uit fasen zoals de oproep tot avontuur, de actiefase en uiteindelijke de inzichtfase. Dit helpt mensen om hun eigen proces van verandering in een nieuw perspectief te zien.

De heldenreis is ontwikkeld door Joseph Campbell. Hij beschrijft de reis van een held die uit zijn gewone wereld wordt geroepen om een avontuur aan te gaan, uitdagingen te overwinnen en uiteindelijk getransformeerd terug te keren. De heldenreis bestaat uit 12 stappen:

1. De gewone wereld. De held bevindt zich in zijn normale omgeving.
2. De oproep tot avontuur. De held wordt geconfronteerd met een probleem of uitdaging.
3. Weigering van de oproep. De held aarzelt of weigert het avontuur aan te gaan.
4. Ontmoeting met de mentor. De held ontmoet een mentor die hem helpt.
5. De eerste drempel. De held betreedt een nieuwe, onbekende wereld.
6. Beproevingen, bondgenoten en vijanden. De held ontmoet vrienden en vijanden en ondergaat tests.
7. Nadering van de diepste grot. De held nadert een gevaarlijke plek waar hij de ultieme uitdaging zal aangaan.
8. De beproeving. De held ondergaat een zware test die hem bijna breekt.
9. Beloning. De held ontvangt een beloning voor zijn inspanningen.
10. De weg terug. De held begint aan de terugreis naar de gewone wereld.
11. Wederopstanding. De held wordt opnieuw getest en komt sterker terug.
12. Terugkeer met het elixer. De held keert terug naar de gewone wereld met een beloning of wijsheid die hij heeft verworven.

De rol van framing en taal

Naast storytelling speelt ook framing een grote rol in hoe iemand naar zijn of haar situatie kijkt. Een coach kan zeggen: “Je moet accepteren dat je je oude werk niet meer kunt doen”. Maar een coach in plaats daarvan beter vragen: “Wat als je een baan vindt waarin je jouw talenten nog beter kunt benutten?”

Je bewust worden van framing helpt om negatieve gedachten om te buigen naar een andere mindset. Een frame is een verhaal in een paar woorden. Als je zegt “Ik ben langdurig ziek”, dan is het frame van jezelf of van anderen: dit komt niet meer goed. Maar als je zegt “Ik ben op zoek naar toekomstbestendig werk”,  dan klinkt daar een kans in plaats van een beperking.

Storytelling inzetten in coaching

Voor coaches die storytelling willen integreren in hun begeleiding, zijn er een aantal praktische stappen:

1. Vraag naar ervaringen en gevoelens. In plaats van alleen feitelijke informatie te verzamelen, kun je iemand vragen hoe bepaalde gebeurtenissen voelden en wat ze ervan hebben geleerd.
2. Gebruik visuele hulpmiddelen. Werk met kaartensets, afbeeldingen of andere creatieve methoden om mensen te helpen bij het visualiseren van hun verhaal.
3. Laat mensen hun eigen biografie schrijven. Een oefening die Petra vaak gebruikt, is het laten schrijven van een ‘ideale biografie’. Dit helpt mensen om na te denken over hun toekomst en hoe ze daar kunnen komen.
4. Werk met metaforen. Door iemand te vragen welke film, boek of personage hen inspireert, kun je achterhalen welke waarden en thema’s belangrijk zijn in hun leven.
5. Creëer een veilige omgeving. Het delen van persoonlijke verhalen kan kwetsbaar zijn. Zorg ervoor dat mensen zich op hun gemak voelen en dat er een sfeer van vertrouwen is.

Het belang van een nieuw toekomstverhaal

Uiteindelijk helpt storytelling mensen om een nieuw toekomstverhaal te creëren. Petra zegt hierover: “Zodra iemand in staat is om zijn of haar verhaal opnieuw te vertellen op een manier die kracht geeft in plaats van te belemmeren, komt er ruimte voor nieuwe mogelijkheden.”

Mensen die vastzitten in negatieve verhalen, blijven vaak hangen in hun oude patronen. Door storytelling in te zetten, kunnen zij hun eigen verhaal herschrijven en nieuwe kansen creëren. Dit proces helpt niet alleen bij acceptatie, maar ook bij het terugvinden van regie over hun eigen leven.

Praktische voorbeelden uit de praktijk van Petra Muns

Petra Muns heeft in haar praktijk talloze voorbeelden gezien van hoe storytelling mensen kan helpen. Een van haar cliënten, een vrouw die altijd in een commerciële functie had gewerkt, ontdekte door middel van storytelling dat haar passie lag in het helpen van anderen via aanraking en lichaamswerk. Ze besloot een opleiding tot hapto-therapeut te volgen en heeft nu haar eigen praktijk. Dit toont aan hoe storytelling kan helpen bij het herontdekken van passies en het vinden van nieuwe carrièremogelijkheden.

Een ander voorbeeld is dat van iemand die zich schaamde voor het feit dat ze het niet gered had in een goede functie bij een organisatie waar zij haar droombaan dacht te vinden. Deze persoon bleef hangen in de fase van reflectie. Maar ze maakte het verhaal in haar hoofd niet af. Steeds opnieuw herhaalde zij de pijn en de schaamte. In de coaching heeft zij gezocht naar een nieuw frame. Toen ik haar letterlijk meenam in de reis van de held, kwam zij erachter dat ze bleef hangen in stap 10. Een soort jammerende Jenny uit Harry Potter in haar eigen woorden. Het lukte haar om de volgende stappen te maken en open te staan voor een nieuw begin.

Storytelling is een krachtig hulpmiddel

Storytelling is een krachtig instrument binnen re-integratie en coaching. Het helpt mensen om hun identiteit opnieuw te definiëren, biedt inzicht in patronen en creëert nieuwe perspectieven. Door bewuste verhalen te vertellen, kunnen mensen de regie over hun leven terugnemen en met meer vertrouwen de toekomst tegemoet gaan.

Coaches die storytelling inzetten, helpen hun cliënten niet alleen bij het vinden van een nieuwe baan, maar ook bij het hervinden van hun eigen kracht en identiteit. Dit maakt het een waardevolle tool voor iedereen die werkt met mensen in een veranderproces.